تفاوت گز آردی و لقمه ای:
گز چیست:
گز یکی از قدیمی‌ترین تنقلات سنتی ایران زمین است که از قدیم طرفداران زیادی در داخل و خارج کشور به دست آورده است.اصفهان یکی از مهم‌ترین و قدیمی‌ترین مراکز تولید گز است که این شیرینی خوشمزه به عنوان میراث ناملموس در سازمان جهانی یونسکو با نام ‘گز اصفهان’ به ثبت جهانی رسیده است.
این گز رایج ترین شیرینی ایرانیان می باشد که در بیشتر اوقات از گز خوانسار، شکر، سفیده تخم مرغ، مغزپسته و بادام به دست می آید.برخی از تولیدکنندگان این عرصه به جای استفاده از گزانگبین(خونسار)، به دلیل کمیاب بودن و گران بودن، از ماده ای به نام بادکا(یک قند ساده) بهره میگیرند تا هزینه پایان کاری کاهش یابد ولی در عین حال ارزش غذایی گز کاهش می یابد. علاوه بر بادکا، گز اصفهان با شیرین کننده های طبیعی همچون عسل یا انواع شهد و شربت میوه می توان تهیه کرد.در این شرایط استفاده از عسل به جای شکر، یک حس خوشایندی می بخشد و طعم آن را لذت بخش تر می کند.
گیاه گون گزی:
گون گزی درختچه ای با قدمت طویل و خود رو می باشد که با ساقه های چوبی که دارد ارتفاع آن به نیم الی یک متر نیز می رسد.رشد این درختچه بیشتر در جهت افقی و کمی در جهت عمود با بالا می باشد و در انتهای شاخه های کرکدار آن، گل هایی به رنگ سفید متمایل به زرد قرار دارد که هر دو شاخک آن روی یا ساقه می باشد.گزانگبین(گز خوانسار) توسط فعالیت های حشرات و جانداران مختلف برای روی این گیاه تولید می شود.
گزانگبین:
گزانگبین، ماده با طعم شیرین، رائحه ملایم، جامد گونه، شکننده و سفید رنگ می باشد که در اثر گرما و رطوبت به صورت بافت نرم و چسبنده در می آید. در قدیم، گزانگبین حدود 50%ماده اولیه گز اصفهان را به خود اختصاص می داد، ولی امروزه به دلیل کمبود آن از مواد جایگزین مانند بادکا یا بیدخشت استفاده میکنند.
فواید بی نظیر انگبین:
گز انگبین که پایه صنعت گز سازی هست، طبعی خنک داشته و سرشار از کلسیم و ویتامین دی می باشد.همان طور که اطلاع دارید داشتن ویتامین دی برای پیشگیری از درد مفاصل و نرمی استخوان مفید می باشد و استخوان ها را محکم می سازد.این ماده مقوی سرفه و گلو درد را بهبود می بخشد و برای جوان بخشی و زیبا سازی پوست نیز موثر می باشد.در انگبین ساختار الکل وجود دارد که نقش ضدعفونی داشته و به عنوان یک آنتی بیوتیک، ضدقارچ و باکتری شناخه می شود.انگبین در صورت استفاده کم خاصیت ملیّن داشته و در صورت افراط و زیاده روی در استفاده اسهال آور می باشد که برای افرادی که مشکل یبوست دارند می تواند بسیار موثر باشد.این ماده معجزه آسا، برای بیماری های قلبی، گوارشی، کم خوابی و بی اشتهایی مفید است.هم چنین دارای منیزیم بوده و یک ماده ضد سرطان می باشد.
گز اصفهان:
سابقه تولیدات گز در استان اصفهان یکی از قطب های اصلی گز به شمار می رود به حدود 450 سال پیش باز می گردد که آن موقع گز به صورت کاملا سنتی توسط مردم بومی تولید می شد.اما امروزه تولیدکنندگان این صنعت، گز را به صورت مدرن تر تولید می کنند که تاریخچه ای حدود 100 سال به همراه خود دارد.
صنعتی شدن گز به این معناست که در همه فرآیند ها از جمله تولید و مواد مصرفی، ابزار و تجهیزات مورد استفاده ، فرآوری و پاتیل گزسازی تغییرات چشمگیری به همراه خود داشته است.تغییرات در زمینه پاتیل سازی شامل جنس پاتیل، نوع پاتیل، فرآیند های گرماو سرمادهی و همچنین روش چرخش مکانیکی بوده است.بیش از 90% گز کشور در اصفهان تولید می شود که حدود 650 هزار تن در سال می شود.در اصفهان حدود 450 واحدتولیدی مشغول به فعالیت می باشند.
آوازه گزی اصفهان:
یاکوب پولاک(پزشک اتریشی ) در سفرنامه معروف خود به اسم “ایران و ایرانیان” به روش پخت این نوع شیرینی محبوب اشاره می کند:
“تعداد زیادی از قنادی های اصفهان شیرینی هایی از گزانگبین تهیه میکنند. حریره را با سفیده تخم مرغ می زنند و بادام، پسته، هل و هر ماده اصیل در شیرینیجات را به آن اضافه می کنند و به صورت قرص در می آورند . سپس گز را در حرارت ملایم طبخ می کنند. قرص های گز را که روی آرد پخش کرده اند را در بین شاخه های بیدمشک می گذارند که خوش رائحه شود. سپس این گز های زیبا و خوش طعم را در جعبه بسته بندی کردند و به عنوان کالایی به شدت مورد پسند به سراسر مملکت ارسال می کردند.”
هم چنین شاردن( جواهر فروش فرانسوی) این گونه از گز تعریف می کند:
“درخت کوچک گز در حوالی اصفهان زیاد است و از آن مایعی می گیرند. هرگاه صبح هنگام، کسی به تماشای این درخت بپردازد میبیند که شیره غلیظی زیر آن ریخته است. این ماده را بومیان با گذاستن ظروف متعدی به دست می آورند. قنادان از ماده، خمیری کشسان تهیه کرده و مغز بادام و پسته را با آن مخلوط کرده و به فروش می رسانند.”.
مواد اولیه گز و فوائد هر کدام:
- گز انگبین(که در مطالب فوق به آن ذکر شد)
- سفیده تخم مرغ:بعد گز انگبین، سفیده تخم مرغ اصلی ترین بخش گز می باشد.این ماده سرشار از پروتیئن و آلبومین بوده و می تواند انرژی مورد نیاز بدن شما را برای ساعت های تامین کند. سفیده تخم مرغ دارای ویتامین های A, E, K, B12می باشد که بسیار برای عضله سازی مفید می باشند.
- مغز پسته و بادام:مغز هایی مانند پسته و بادام که در گز اضافه می کنند، ارزش غذایی این محصول را به شدت بالا می برند.زیرا این مغز ها حاوی مواد با ارزشی مانند آهن، منیزیم، اسید فولیک، کلسیم و…. می باشندچنین موادی بسیار در تامین سلامت عمومی بدن موثر هستند.
- شیر خشت:این ماده به عنوان شیرین کننده در گز عمل میکند که میتوان برای درمان زردی نوزادان بسیار مفید باشد. همچنین این ماده برای درمان زردی نوزادان بسیار مفید می باشد.
انواع گز:
- گز آردی
- گز لقمه ای
- گز برشی
- گز سکه ای
- گز نرم
- سوهان گزی
- گز شکن دار
گز لقمه ای :
گز لقمه ای یکی از محبوب ترین و رایج ترین انواع گز در اصفهان است. این نوع گز به راحتی می تواند برای یک وعده فردی مصرف گردد، زیرا به صورت مکعب های کوچک و آماده می باشد. همین دلایل باعث شد که این گز به یکی از پرطرفدار ترین شیرینی ها در میان افراد پر دغدغه و هم چنین در مراسم ها و مهمانی ها شناخته شود. این گز یکی از سوغات های محبوب اصفهان می باشد، زیرا بسته بندی بسیار بهداشتی و کاربردی را داراست.
گز آردی :
گز آردی که از مواد اولیه مشابه گز لقمه‌ای تشکیل می‌شود، نوع دیگری از گز اصفهان است. اصلی‌ترین تفاوت آن در نحوه پوشش و بسته‌بندی است. بعد از آماده‌سازی، این گز با یک لایه نازک از آرد پوشیده می‌شود تا از چسبندگی آن جلوگیری کند. این لایه، علاوه بر حفاظت و جلوگیری از چسبندگی، به گز طعم خاصی می دهد . همین امر باعث می شود که برخی افراد گز آردی را بر گز لقمه ای ترجیح دهند.
.
اصلی ترین تفاوت بین گز لقمه ای و آردی:
- طعم و بافت: گز آردی به دلیل لایه آردی که دارد دارای بافت نرم تری نسبت به گز لقمه ای هست و همین امر باعث می شود که برخی از افراد حس متفاوتی نسبت به گز لقمه ای داشته باشند.از طرفی گز لقمه ای به دلیل عدم وجود پوشش آردی، بافت سخت تری را داراست.
- چگونگی بسته بندی و مصرف: عمده ترین تفاوت گز آردی و گز لقمه ای در نحوه بسته بندی و مصرف آن ها می باشد. گز لقمه ای را تولیدکنندگان گز به صورت مکعب های آماده برش می زنند. همین باعث می شود به راحتی و بدون نیاز به ابزار برش، در یک وعده مصرف گردد. گز آردی به دلیل لایه آردی که دارد کمی چسبنده تر از گز لقمه ای هست. پس نیاز به برش و استفاده از ابزاری مانند کارد، قاشق یا چنگال دارد.
- محبوبیت و سوغات:هر دو نوع گز، به عنوان پرطرفدار ترین سوغات اصفهان می باشند.اما به دلیل سهولت و راحتی در حمل و نقل گز لقمه ای، این نوع گز در بین گردشگران از محبوبیت ویژه ای برخوردار می باشد.اما این باعث نمی شود که گز آردی رونق نداشته باشد، زیرا گز آردی یک گزینه خاص تر برای افرادی می باشد که به طعم و بافت متفاوت علاقه مند هستند.
- مقدار چسبندگی:گز لقمه‌ای به دلیل بسته‌بندی ویژه و عدم وجود لایه آرد، معمولاً بدون چسبندگی است و به راحتی مصرف می‌شود، در حالی که گز آردی به دلیل پوشش آردی، چسبنده‌تر بوده و نیاز به دقت بیشتری در مصرف دارد
انتخاب بین گز لقمه ای و گز آردی:
انتخاب بین گز آردی و گز لقمه ای کاملاَ سلیقه ای اشت و به خود شخص بستگی دارد. اگر شما به دنبال گزی آسان و فارغ از دردسر می گردید گز لقمه ای انتخاب بهتری می باشد. اما اگر به دنبال بافت نرم و طعمی خاص هستید،گز آردی گزینه بهتری می تواند باشد. شما می توانید جهت کسب اطلاعات بیشتر با ما تماس بگیرید و گز باکیفیت مورد پسند خود را از ما خریداری کنید.
